ورزش زورخانه ای قدیمی ترین رشته ورزشی می باشد که قدمت آن به سه هزار سال پیش بازمی گردد. در دوران ایران باستان این شاخه به جنگجویان ایرانی ایرانی آموزش داده می شد تا در مقابل دشمن از استقامت بالایی برخوردار باشند.
تا اینکه در حدود هفتصد سال پیش محمود خوارزمی ملقب به پهلوان پوریای ولی، تغییراتی را در این ورزش باستانی ایجاد کرد و کشتی پهلوانی را به این رشته افزود. پس از ایجاد این تحولات در اعصار بعدی، بسیاری از جوان ها به ورزش زورخانه ای علاقمند و در زورخانه ها حضور یافتند.
به گونه ای که کسب مقام پهلوانی به افتخاری در میان نسل جوان تبدیل شد و قهرمان هایی نظیر غلامرضا تختی در زورخانه ها پرورش یافتند.
در حال حاضر نیز زورخانه پهلوان تختی جهت ترویج فرهنگ پهلوانی همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد. در ادامه مجله تیک بان شما را به این مکان جذاب و متفاوت دعوت می کند.
زورخانه تختی کجاست؟
این مکان ورزشی در محله ظهیر تهران قرار دارد. محله ظهیر یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین مناطق پایتخت محسوب می شود که قدمت آن به 6 هزار سال پیش بازمی گردد.
در واقع در آن دوران چشمه ای در این منطقه وجود داشت که موجب شکل گیری تمدن ری شده بود. شهر ری در آن دوران از لحاظ اقتصادی و تجاری نقش بسیار مهمی داشت و در دوران سلجوقیان پس از احداث برج طغرل به عنوان مقر حکومت انتخاب شد.
ولی متاسفانه این منطقه در دوران حمله مغول ها مورد هجوم قرار گرفت و مراکز علمی و حکومتی آن تخریب شدند. محمدرضا شاه پهلوی در دوران سلطنت خود، این منطقه را بازسازی کرد و اکنون محله ظهیر به عنوان یکی از جنوبی ترین محلات تهران شناخته می شود.
تاریخچه زورخانه پهلوان تختی تهران
بر اساس منابع تاریخی، زمان احداث این زورخانه به سال 1300 شمسی بازمی گردد و اکنون بیش از یک قرن قدمت دارد. حسین رضی زاده یا آقا حسین شریف، برجسته ترین پهلوان در تهران قدیم موسس این زورخانه بود و پهلوان های بسیاری را در طول دوران زندگیش تعلیم داد.
اما موفق ترین شاگردی که از خاک این زورخانه برخاست، غلامرضا تختی بود. خاطرات بر جای مانده از جهان پهلوان تختی بیانگر شخصیت کوشا و مصمم حسین رضی زاده به عنوان مربی می باشد.
به گونه ای که این پهلوان پیشکسوت هنگامی که استعداد کشتی و ورزش باستانی را درون شاگردی کشف می کرد، او را به تمرین های سخت تشویق می نمود.
غلامرضا تختی هم از عنفوان جوانی هر روز ساعت دو بعداظهر به باشگاه پولاد می رفت و فنون کشتی ایرانی را می آموخت. خوشبختانه ممارست او نتیجه داد و موفق به کسب قهرمانی در مسابقات جهانی شد.
پس از مرگ این پهلوان در دی ماه 1346 نام این زورخانه از پولاد به نام پهلوان تختی تغییر کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فرزند پهلوان حسین رضی زاده مدیریت باشگاه پهلوان تختی را به عهده گرفت و تاکنون نیز در همین مکان مشغول به فعالیت می باشد.
سبک معماری باشگاه پهلوان تختی تهران
این باشگاه معماری ساده ای نظیر سایر زورخانه های ایران دارد. زورخانه پهلوان تختی نیز متشکل از یک ساختمان آجری ساده با بافت قدیمی است که پنجره های سفیدی در دل این دیوار جا خوش کرده اند.
سقف این مکان گنبدی بوده که طرح هندسی آن برگرفته از یک اعتقاد قدیمی می باشد. زیرا گذشتگان بر این باور بودند که گنبد نیروهای آسمانی و معنوی را به افراد حاضر در بنا انتقال می دهد.
ورودی بنای اصلی هم کوتاه تر از قد انسان ساخته شده تا ورزشکاران در حین ورود به این محل دچار غرور نشوند. گود اصلی زورخانه هم به تقلید از گودال قتلگاه کربلا که پیکر بی سر سیدالشهدا در آن قرار داشت، به حالت گرد (در برخی از مواقع چند ضلعی) ساخته شده است.
چهارگوشه بودن نمای داخلی زورخانه پهلوان تختی هم روایتگر چهار عنصر حیات (آب، خاک، باد، آتش) می باشد. در واقع در گذشته های نه چندان دور بر خلاف امروز حتی سبک معماری اماکن ورزشی با اصول عرفان و معنویت گره خورده بود که موجب ایجاد آرامش در ورزشکاران می شد.
بر روی دیوارهای آجری این زورخانه عکس های بسیاری از غلامرضا تختی، قهرمان ملی کشور ما به چشم می خورد تا جوانها از وی الگو گرفته و یاد او را در قلب خود زنده نگه دارند.
رشته های ورزشی زورخانه پهلوان تختی تهران
ورزش زورخانه ای متشکل از حرکات استقامتی است که با وسایل مخصوص انجام می شود. این وسایل شامل میل،کباده و سنگ می شود که موجب تقویت عضلات بدن به ویژه سر شانه ها، بازو وستون فقرات می گردد.
زمین بوسی، ورود به گود، برداشتن تخته شنا، انجام تمرین شنا سوئدی، نرمش، میل گیری، کباده زنی و چرخش از مشهورترین و رایج ترین حرکات ورزشی در زورخانه هستند که بر خلاف بدنسازی مدرن باعث رشد تدریجی عضلات می شوند.
در واقع ورزشکاران زورخانه برای قهرمان شدن اصصلاحا باید خاک گود را تحمل کنند تا به قهرمانی برسند. داستان قهرمانی جهان پهلوان تختی نز از این قاعده مستثنا نیست و با فراز و نشیب های بسیاری همراه بود.
آداب زورخانه پهلوان تختی
حضور در هر مکانی نیازمند رعایت قوانین خاص است. زورخانه هم در فرهنگ ایرانی مکان مقدسی در نظر گرفته می شود که حضور در آن مستلزم پایبندی به آداب پهلوانی می باشد. قوانین حضور در این مکان عبارتند از:
- ورزشکار باید در هنگام ورود به گود از لحاظ شرعی پاک باشد.
- ورود خانمها به این محل اکیدا ممنوع است.
- ورزش با کفش و بدون بستن لنگ در گود زورخانه ناپسند شمرده می شود.
- هنگامی که مرشد دعا می خواند، همه ورزشکاران باید در سکوت به همراه او دعا بخوانند.
- برداشتن وسایل و انجام حرکات ورزشی می بایست اول از بزرگترها شروع شود.
- ترک گود بدون اجازه (رخصت) پهلوان به منزله بی احترامی به وی می باشد.
- همه ی ورزشکاران اعم از کوچک و بزرگ باید در حین ورزش تابع میاندار بوده و حرکات ورزشی او را تقلید کنند.
رویدادهای فرهنگی زورخانه پهلوان تختی تهران
زورخانه در گذشته محلی برای گردهمایی پهلوانان شهر و حل مشکلات مردم جامعه به شمار می رفت. متاسفانه امروز این رسم پسدیده در زورخانه های تهران کمرنگ شده است.
ولی هنوز هم آداب سفره داری در میان ورزشکاران باشگاه پهلوان تختی رواج دارد و آنها همرزمان خود را به بهانه اعیاد و مناسبت های مذهبی همچون میلاد مولای متقیان حضرت علی (ع) به سفره های خود دعوت می کنند.
در سالهای اخیر نیز رویدادهای فرهنگی با حضور پیشکسوتان ورزش های باستانی جهت گرامیداشت روز ملی پهلوانی و یاد بود غلامرضا تختی در این مکان برگزار شده که ادامه دار خواهد بود.
نحوه دسترسی به زورخانه تختی تهران
جهت دسترسی به این مکان روش های زیادی را پیش رو دارید که انتخاب شیوه حمل و نقل به خودتان بستگی دارد. چنانچه در شهر دیگری قرار دارید باید با تهیه بلیط هواپیما تهران خود را به پایتخت برسانید. سپس می توانید خود را با متروی شهر ری (خط 1 کهریزک) به ایستگاه ظهیر آباد برسانید و حدود ده دقیقه تا زورخانه پهلوان تختی پیاده روی کنید.
در روش دوم باید با خودروی شخصی یا تاکسی به محله بهارستان بروید و از آنجا وارد محله ظهیر آباد و به خیابان نبی پور بروید.
اطلاعات جاذبه گردشگری
نام: زورخانه پهلوان تختی
نشانی: تهران –ظهیر آباد –خیابان نبی پور
شماره تلفن: 0912 397 0570
نوع جاذبه: تفریحی – تاریخی
روزهای کاری: شنبه تا پنجشنبه
ساعات کاری: 7صبح الی 9 شب
جاذبه های گردشگری نزدیک: برج طغرل –برج نقاره خانه –پردیس سینمایی و تجاری راگا
